ក្រៅពីនេះសិទ្ធិបញ្ចេញមតិក៏មានចែងផងដែរក្នុងសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស (UDHR) និងកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ (ICCPR) ។ ទោះបីការបញ្ចេញមតិ គឺជាសិទ្ធិដែលបុគ្គលគ្រប់រូបមាន និងត្រូវបានការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជាច្បាប់កំពូលក៏ដោយ ប៉ុន្តែបុគ្គលគ្រប់រូបមិនត្រូវប្រើប្រាស់ការបញ្ចេញមតិ របស់ខ្លួនឲ្យប៉ះពាល់ ឬ បំពានដល់សិទ្ធិរបស់អ្នកដទៃឡើយ ពីព្រោះថា ការបញ្ចេញមតិដែលប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិ និងបំពានដល់ផលប្រយោជន៍របស់អ្នកដទៃ ត្រូវចាត់ទុកថាជាបទល្មើស ដែលមានចែងក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាគឺបទបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ។

           តើសកម្មភាពបែបណាខ្លះដែលត្រូវចាត់ទុកថាជាបទល្មើស (បរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ«‍«) ហើយអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស​នេះត្រូវទទួលទោសទណ្ឌយ៉ាងដូចម្តេច? និងថាតើនីតិវិធីប្តឹងចំពោះបទបរិហារកេរ្តិ៍នេះត្រូវធ្វើឡើងដូចម្តេច?

       សម្រាប់សប្តាហិ៍នេះ ការិយាល័យមេធាវី ប៊ីធី (BT LAW OFFICE) សហការជាមួយ  អង្គភាពសារព័ត៌មាន ឌីប៊ីធី (DBD NEWS) សូមលើកយកប្រធានបទស្ដីពី “បទល្មើសបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ” មកធ្វើការចែករំលែកជូនសាធារណជនដូចតទៅ៖

         យោងតាមក្រម​ព្រហ្ម​ទណ្ឌ​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា មាត្រា ៣០៥ បានឲ្យនិយមន័យបទល្មើស​បរិហារកេរ្តិ៍​ជា​សាធារណៈ​ថា គ្រប់ការ​អះអាង​បំ​ផ្លើស ឬ​ការទម្លាក់​កំហុស​ដោយ​អ​សុទ្ធចិត្ត​លើ​អំពើ​ណាមួយ ដែល​នាំ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​កិត្តិយស ឬ​កិត្តិសព្ទ​នៃ​បុគ្គល ឬ​នៃ​ស្ថាប័ន​ណាមួយ គឺជា​ការបរិហារកេរ្តិ៍​ ។ សញ្ញាណនៃបទល្មើស​បរិហារកេរ្តិ៍ គឺជាសកម្មភាព​អះអាង​បំ​ផ្លើស ឬ​ការទម្លាក់​កំហុស​ដោយ​អ​សុទ្ធចិត្ត នាំ​ឲ្យ​ខូច​កិ​ត្តិយស​បុគ្គល ឬ​ស្ថាប័ន​ណាមួយ​នោះ អាចធ្វើឡើង​តាមរយៈ​សកម្ម​ភាពដូចខាងក្រោម ៖

          ១៖ តាមរយៈ​សំដី ទោះជា​​ប្រភេទ​ណាក៏ដោយ​ ការប្រើប្រាស់សម្តី​នៅតាម​ទីសាធារណៈ ឬ​នៅក្នុង​សាលប្រជុំ​សាធារណៈ​។
         ២៖ សកម្មភាព​តាមរយៈ​លិខិត ឬ​គំនូរ ទោះជា​ប្រភេទ​ណាក៏ដោយ​ដែល​ផ្សព្វផ្សាយ​នៅក្នុង​ចំណោមសាធារណ​ជនឬ​ដាក់តាំង​ឲ្យ​សាធារណជន​មើល​។
          ៣៖ តាម​គ្រប់​មធ្យោបាយ​ទូរគមនាគមន៍​សោតទស្សន៍​សម្រាប់​សាធារណជន​ ។

ដោយហេតុតែ «បទបរិហារកេរិ៍ជាសាធារណៈ» ពុំមែនជាអំពើមួយដែលឃោរឃៅ ពុំទទួលរងនូវផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម ដូច្នេះហើយនៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ពុំមានការចែងដាក់ទោសជាប់ពន្ធនាគារចំពោះជនដែលបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសនោះឡើយ ពោលគឺជនណាដែលប្រព្រឹត្តអំពើបរិហារកេរិ៍ជាសាធារណៈចំពោះបុគ្គល ឬស្ថាប័នណាមួយ នឹងត្រូវទទួលការផាកពិន័យជាប្រាក់ និងផ្តល់ជាសំណងរដ្ឋប្បវេណីដើម្បីជួសជុលព្យសនកម្មដល់ជនរងគ្រោះតែប៉ុណ្ណោះ។ ការផ្តន្ទាទោសក្នុងបទល្មើសបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ ត្រូវពិន័យជាប្រាក់ពី ១០០,០០០ រៀល ទៅ ១០,០០០,០០០ លានរៀល។ រីឯនីតិវិធីនៃបណ្តឹងចំពោះបទល្មើសនេះ គឺត្រូវអនុវត្តតាមមាត្រា៣០៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលបានកំណត់ថា ក្នុងករណីដែលមានការបរិហារកេរ្តិ៍ចំពោះសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាល មន្ត្រីរាជការសាធារណៈ ឬពលរដ្ឋដែលទទួលបន្ទុកបេសកកម្មសាធារណៈ ឬអាណត្តិសាធារណៈ ការចោទប្រកាន់នឹងត្រូវធ្វើឡើងតាមបណ្តឹងរបស់សាមីខ្លួន ឬបណ្តឹងរបស់ប្រធានស្ថាប័នសាមី។ ហើយក្នុងករណីដែលមានការបរិហារកេរ្តិ៍ ចំពោះបុគ្គលឯកជន ការចោទប្រកាន់នឹងត្រូវធ្វើឡើងតាមបណ្តឹងរបស់សាមីខ្លួន ដែលទទួលរងនូវការបរិហារកេរ្តិ៍នោះ។ ពាក្យបណ្តឹងរបស់សាមីខ្លួន ឬប្រធានស្ថាប័នសាមី ដែលមានចែងខាងលើ គឺជាលក្ខខណ្ឌចាំបាច់នៃការចោទប្រកាន់អំពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ដោយអយ្យការ ហើយការដកពាក្យបណ្តឹងឲ្យជនរងគ្រោះ ឬ ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីអាចនាំឲ្យបណ្តឹងអាជ្ញារលត់។  ប៉ុន្តែការចោទប្រកាន់នឹងអាចត្រូវធ្វើឡើងដោយស្វ័យប្រវត្តិដោយព្រះរាជអាជ្ញា កាលបើការបរិហារកេរ្តិ៍នោះ ត្រូវបានធ្វើឡើងប្រឆាំងនឹងបុគ្គលម្នាក់ ឬបុគ្គលមួយក្រុម ដោយមូលហេតុដើមកំណើត ពូជសាសន៍ សញ្ជាតិ ឬសាសនា របស់បុគ្គលនោះ។

          ដូច្នេះសូមប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបប្រើប្រាស់នូវសិទិ្ធសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ឬ សិទ្ធិសេរីភាពផ្សេងទៀត ត្រឹមដែនកំណត់នៃច្បាប់ ដើម្បីជៀសវាងការអនុវត្តខុស ឬ លើសពីដែនកំណត់នៃសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួន ដែលអាចទទួលរងនូវការចោទប្រកាន់ពីបទព្រហ្មទណ្ឌបាន ជាពិសេស គឺ បទបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ ។

          រៀបរៀងដោយ៖ លោក ផូ សុភ័ក្តិ ជាប្រធានក្រុមទទួលបន្ទុកផ្នែកកិច្ចការងារច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ នៃការិយាល័យមេធាវី ប៊ីធី មានអាសយដ្ឋានផ្ទះលេខ៤៥អ៊ី៨+៩ ផ្លូវវត្តអង្គតាមិញ(២០០៤) ស្ថិតក្នុងភូមិត្រពាំងល្វា១  សង្កាត់កាកាប១ ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ   រាជធានីភ្នំពេញ    .ទូរស័ព្ទទំនាក់ទំនងលេខ 012 589 111/096 320 8888

ហ្វេសបុកផេក៖ BT Law Office